مرجع تخصصی آب و فاضلاب

با توجه به شرایط اقلیمی خشك و نیمه خشك ایران و بروز مشكلات عدیده‌ای چون كم آبی در بسیاری از مناطق كشور، حفاظت خاك و آبخیزداری از سازنده‌ترین راهكارها برای مقابله با خشكسالی است.
آبخیزداری یكی از شیوه‌های نوین حفاظت آب و خاك، مهار و پخش سیلاب‌ها است كه باعث كنترل سیلاب‌های مخرب و نفوذ آب به داخل سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود.
راهبرد اساسی كنترل سیلاب به تغذیه سفره‌های آب كمك می‌كند و موجب می‌شود كه قنات‌ها، چشمه‌ها و چاهها با تولید آب بیشتر بتواند زمین‌های كشاورزی بیشتری را به زیر كشت برده و در تولید محصولات غذایی بیشتر، نقش مهمی را ایفاء كنند.
این شیوه به ویژه در مناطق خشك، نیمه خشك و حواشی كویر كه معمولا هر از گاهی با جاری شدن سیلاب‌های مخرب با دبی لحظه‌ای بالا، مواجه هستند، بسیار مؤثر و راهگشا است.
یكی از ویژگی‌های سرزمین‌های خشك (نظیر ایران) دارا بودن و زیست‌ بوم‌های ناپایدار است كه درصورت خسارت دیدن ، ‌احیای آنها بسیار دشوار است.
بهره‌برداری از این گونه زمین‌ها، در دوره‌های خشكسالی، همانند دوره‌های فر اوانی رطوبت، نتایج مصیبت‌باری برای گیاهان، جانواران، خاك و ساكنان به همراه دارد كه با توجه به شرایط اقلیمی ایران، پیش‌بینی می‌شود تا بیست سال آینده كشور ما نه تنها مرحله تنش و فشار ناشی از كم آبی را تجربه می‌نكند بلكه با كاهش سرانه آب تجدید شوند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ایران در شرایط طبیعت نیمه خشک، توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش های جوی و پراکندگی و محدود بودن منابع طبیعی آب در جغرافیایی گسترده قرار دارد و اجرا و تدوین یک استراتژی (سیاست گذاری و سرمایه گذاری) ملی برای حفظ پایداری منابع آب در کشور بسیار ضروری و اجتناب ناپذیر است. لیکن عدم انجام سیاست و طرح و برنامه های علمی و عملی زیست محیطی در سایه منافع اقتصاد سیاسی مبتنی بر خودکفایی در محصولا ت و تولیداتی که فاقد مزیت های نسبی و اکولوژی لازم برای توسعه آنها هستیم، منجر به چالش های بزرگ در بخش ذخایر و منابع آبی زیر سطحی گشته و ما را تا مرز بحران آبی پیش برده است. این در حالی است که کشورهایی مانند عربستان با وجود دارا بودن شرایط آب و هوایی نامساعد و کمبود منابع آبی توانسته اند با برنامه ریزی های مناسب و استخراج برنامه ریزی شده و علمی آب های زیرزمینی طی ۳۰ سال گذشته زمین های حاصلخیز خود را از ۴۰۰ هزار هکتار به ۸ میلیون هکتار برسانند. لیکن در چنین شرایطی هنوز کشور ما در بخش آب، دارای سیاست های مشخص و تعریف شده ای نیست.
روش های سنتی برداشت آب و آبیاری سنتی هنوز در بسیاری از مناطق کشور در دستور کار قرار دارد و منابع آبی کشور به شکل غیراصولی در حال مصرف و هدر رفتن است، گویی این منابع تمامی نخواهند داشت.
در حوزه های مدیریت پایدار آب، شناخت مقادیر درست منابع آب و آمارگیری پیوسته آن در محدوده کشور و در مقیاس بین المللی - برای کنترل و موازنه مصرف با وضعیت منابع کلیآب جهانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
به علا وه جمعآوری اطلا عات رایانه ای و اندازه گیری منظم و مداوم جریان آب و رودخانه ها، سطح آبهای زیرزمینی، بارش، تبخیر و سایر متغیرها از قبیل رطوبت خاک، وضع جنگل ها و فضای سبز در شهرها از نظر ذخیره آب های زیرزمینی در زمره برنامه سیستم مدیریت علمی آب به شمار می روند.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

هرچه هوا گرم تر می شود هشدارهای سازمان آب و فاضلاب مبنی بر بالا رفتن مصرف آب و در نتیجه احتمال قطعی آن نیز بیشتر می شود. از طرفی در گرمای هوای تابستان همچون امسال، خاموش كردن لوازم خنك كننده و صرفه جویی در این بخش از مصرف آب نیز چندان عملی نیست ولی با این حال برای این منظور راه ها و پیشنهادهای دیگری نیز وجود دارد كه با به كارگیری آنها شاهد تغییر اساسی در رقم مصرف آب موجود در قبض های آب ساختمان خواهید بود.
۱- بازدید كولرهای آبی: از آنجا كه این روزها در بیشتر ساعات شبانه روز كولرها مشغول به كار هستند، كنترل هرچند روز یك بار شلنگ آب كولر و همچنین نحوه كاركرد شناور آن می تواند از بسیاری از موارد هدر رفتن غیرآگاهانه آب جلوگیری كند.
۲- تعمیر شیرها: واشر اغلب شیرهای آب گرم در مجاورت با گرمای حاصل از آب داغ و باز و بسته شدن پیاپی به مرور زمان صدمه دیده و همین مسئله موجب چكه كردن آب می شود. به همین جهت به محض ملاحظه چنین موردی به سرعت آن را تعویض كرده و یا در صورتی كه چكه كردن ناشی از مشكل دیگری در ساختمان شیر است، آن را تعمیر كنید.
نكته: در صورتی كه شیر آب دستشویی و یا آشپزخانه خانه شما تنها هنگام شب شروع به چكه كردن كرده و برای تعمیر آن و یا تعویض واشر لوازم مورد نیاز را در دسترس ندارید، مجبور نیستید تا صبح به خاطر صدای آزاردهنده چكه های آب بیدار بنشینید. كافی است طنابی بلند و كتانی را به دهانه علم شیر گره زده و ادامه آن را بر روی سطح كاسه دستشویی قرار دهید به این ترتیب شما مسیری برای انتقال قطرات آبی كه از شیر خارج شده به داخل چاهك ایجاد كرده اید. البته از آنجا كه همواره گفته اند قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود،

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

در حال حاضر صنعت آب شاهد رشد شدیدی است و گویای این مطلب، وضعیت سهام شرکت های فعال در این بخش است. در این صنعت به دلیل کمبود کمی و کیفی آب، دو راه حل از اهمیت بیشتری برخوردار شده اند که یکی از آنها سیستم های تصفیه فاضلاب بوده و موضوع بعدی مربوط به سیستم های تصفیه آب در محل مصرف (POU/POE) است. با این مقدمه، سوال اول این است که شرکت های دخیل در این موضوعات، آینده خود را چگونه می بینند؟ به علاوه این صنعت در چند سال گذشته تغییر وسیعی را در مالکیت شرکت های فعال تجربه کرده است که به نظر می رسد این روند در آینده نیز ادامه داشته باشد. سوال بعدی آن است که این موضوع چگونه بر روی توسعه بازار آب تاثیر خواهد گذارد؟
از جمعیت ۱/۶ میلیارد نفری جهان حدود یک میلیارد نفر از دسترسی به آب شرب محروم هستند و به نظر می رسد که این موضوع در آینده حادتر شود. از این رو کشورها و موسسات زیادی وجود دارند که شدیداً به دنبال یافتن راه حل هایی برای این مشکل هستند و در این مسیر مناسب ترین راهکارها، عملیات تصفیه فاضلاب و به کارگیری سیستم های تصفیه آب در محل مصرف تشخیص داده شده اند.
● سیستم های تصفیه آب در محل مصرف
اساساً سیستم های تصفیه آب در محل مصرف به دو دسته تقسیم می شوند بدین صورت که پس از رسیدن آب به منزل از طریق شبکه، یا کل آب ورودی در یک محل تصفیه می شود (POE) و یا در داخل ساختمان بر روی بعضی از شیرها، تجهیزات مربوط به تصفیه قرار داده می شود. (POU) در این زمینه یک دیدگاه کلی وجود دارد که با افزایش قیمت آب، توجه مردم به کیفیت آب مصرفی افزایش می یابد. بنابراین با برقراری ارتباط با مردم و اطلاع رسانی به آنها می توان آنها را متوجه این مطلب کرد که سیستم های تصفیه آب در محل مصرف ارزان تر از روش های دیگر مثل خرید آب بطری است و از این رو اقبال مصرف کنندگان صنعتی و خانگی به این گونه سیستم ها زیاد خواهد شد. شرکت هندرکس (Hendrx) یکی از سازندگان تجهیزات تصفیه آب است و حل مسائل مربوط به کیفیت آب توانسته است آب آشامیدنی با کیفیت بسیار خوبی را برای بازارهای خانگی و صنعتی فراهم آورد.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

ضد عفوني آب

استفاده از محلول كلر يك درصد :

مقدار 3 تا 7 قطره از محلول كلر 1 درصد را به يك بطري يك ليتري آب اضافه كنيد و پس از نيم ساعت مصرف نماييم ( راي تهيه محلول كلر يك درصد ، مقدار 15 گرم يا يك قاشق غذا خوري معمولي پر كلرين 70 درصد را در يك ليتر آب حل نماييم ) بايد توجه داشت آب ضد عفوني شده بايستي صاف باشد و محلول كلر يك درصد از تاريخ تهيه در كمتر از يك ماه مصرف شود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

امروزه در سرتاسر جهان و از جمله در ایران، انواع مصالح رودخانه ای شامل شن و ماسه ، قلوه سنگ و مصالح ریزدانه در زندگی بشر و بویژه در فعالیت های عمرانی و صنعتی کاربردهای مختلفی پیدا کرده است و روزانه هزاران تن از انواع این مصالح از بستر و کناره های رودخانه های مختلف کشور حفاری و برداشت می گردد. زمینه های استفاده متفاوتی را می توان برای مصالح رودخانه ای ذکر نمود که از جمله آنها تولید بتن است و میتوان گفت تقریباً ۷۵ در صد بتن را شن و ماسه تشکیل میدهد. امروزه در احداث ابنیه های ساختمانها، سدها ، پلها و راهها بطور گسترده از بتن استفاده میگردد. در راه سازی نیز از زیرسازی آن تا آسفالت رویه جاده ها شن و ماسه بعنوان ارکان اصلی ساخت شناخته میشود.در احداث خاکریزها ، فیلترها و صنایعی همچون شیشه سازی ، موزائیک سازی و ... نیز استفاده از شن و ماسه کاربرد فراوانی دارد. شن و ماسه رودخانه ای که در معرض انتقال ممتد در آب بوده اند منابع مشخصاً مطلوبی از مصالح هستند زیرا مواد ضعیف و سست آنها توسط سایش حذف و شن و ماسه بادوام، گردشده و با دانه بندی مناسب بجا گذاشته است. همین امـر باعث گردیــده که این منابـع نیاز بـه فرآگیری کمتــری داشته و از طرفــی سهل الوصول بودن آن و نزدیکی به جاده های حمل و نقل و محل مصرف که نهایتاً بالا بردن ارزش اقتصادی آن را رقم میزند از جمله دلایلی است که استفاده روزافزون آن را نسبت به مصالح کوهی بدنبال داشته است.

● مکانهای ترسیب شن و ماسه در رودخانه ها

پس از اینکه ذرات سنگی بر اثر هوازدگی از سنگ مادر جدا شدند توسط عوامل مختلفی که مهمترین آن آب است به پایین دست حمل میشوند افزایش مقدار آب و سرعت جریان دو عامل مهم در بالابردن ظرفیت حمل رودخانه به شمار می آیند از اینرو در هرجا انرژی رود کاهش یابد آنچه را که دیگر قادر به حملش نیست ترسیب خواهد نمود.در چنین شرایطی ابتدا ذرات درشت تر و بعد بتدریج ریزتر ته نشین میشود.

مرجع تخصصی آب و فاضلاب

علیرغم اینکه مدت نسبتا؛ زیادی از پیرایش بتن نمی گذرد ( حدود ۱۲۵ سال ) شناخت علل فساد در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن ، مقاومت زیاد ، استحکام و شکل پذیری بتن استفاده از این ماتریال را با استقبال روز افزونی مواجه ساخته است . با توجه به گستردگی استفاده از بتن نتایج بهره وری از آن همواره رضایت بخش نبوده و در پاره ای از موارد مسائل و مشکلاتی بوجود آورده است . در سازه های بتونی ا«ن پرسش مطرح است که آیا بتن با ترکیبات اولیه ی خویش به تنهایی توانسته است در شرایط زمانی و مکانی مختلف عملکرد بهینه ای داشته باشد ؟ متأسفانه بررسی ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه ، پاسخ منفی را بدست می دهد .

مقاله ی حاضر بر اساس تحقیقات میدانی انجام شده در زمینه ی شناخت علل فساد بتن در استان هرمزگان تهیه گردیده است .

فساد پذیری سازه های بتونی که کاهش دوام سازه یی رع به همراه دارد ، اسباب نگرانی سازه های مهمی چون مجتمع بندری شهید رجائی ، سد میناب ، خط انتقال آب میناب – بندر عباس و دهها پروژه ی دیگر را فراهم ساخته است .

شناخت علل فساد بتن در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن در قالب طرح مدیریت حفاظت بتن ، جمع بندی و ارائه گردیده است . لذا لازم است که قبل از ورود به بحث اصلی به تبیین اصطلاحات ویژه ای بپردازیم که کرارا؛ از آن استفاده خواهد شد .

مرجع تخصصی آب و فاضلاب